Zondag 5 september, 20.20 uur zendt de NTR op Nederland 2 Foute vrienden uit. Een documentaire van Roy Dames over vier bloedgabbers aan de zelfkant van de samenleving. De Teledoc, geproduceerd door Dovana Films in coproductie met de NPS, is geselecteerd voor de competitie Beste Lange Documentaire op het Nederlands Film Festival in Utrecht.

Foute Vrienden
Herman: “Het is de kortste mop die ik ooit gehoord heb: ‘Bob werkt’.” Verbrande Herman, Rooie Jos, Dikke Bobbie en Jantje van Amsterdam zijn bloedgabbers. Rauw en dicht op de huid volgde regisseur Roy Dames de mannen sinds begin jaren negentig. Ze zijn onderdeel van de Amsterdamse penose, een cultuur die aan het verdwijnen is. De ‘vrije jongens’ proberen uit de criminaliteit te blijven, maar hun bier is altijd weer frisser dan hun zaakjes.

Van de vier is Herman is de grote man. De anderen kijken tegen hem op. Nadat zijn seksclub gesloten wordt, komt hij op de dodenlijst van zijn schuldeisers en collega-criminelen. Hij moet voor hen op de vlucht. Berooid en opgejaagd trekt hij jarenlang van de ene uithoek naar de andere. Met zijn laatste ondernemingslust probeert hij nog eenmaal legaal aan de bak te komen. Hij opent een zaakje in tweedehands spullen, maar zonder de nodige toestemmingen. Zijn motto is: “Als het niet gaat zoals het moet, dan moet het maar zoals het gaat.”

Met straatvechter Jantje “moet je nie fukken”. Hij heeft een grote bek en een klein hartje. Zijn heftige haat-liefdeverhouding met Hermien komt hem duur te staan. Na een vermeende poging tot doodslag belandt hij in de bak.

Rooie Jos, ongrijpbaar en altijd met een gitaar in zijn handen, zit aanvankelijk “in de fraude en in de vrouwen”. Maar hij slaagt er na eindeloos ploeteren in om te leven van zijn muziek.

Na jaren brengt Roy Dames de vrienden weer samen in Amsterdam Oost. Ze zijn inmiddels ook een deel van zijn leven geworden. De mannen hebben in twintig jaar veel verloren, maar de vriendschap en de onvervalste Amsterdamse humor zijn gebleven. Net als de vele biertjes en joints.

Regisseur Roy Dames
Roy Dames is al ruim twintig jaar actief als documentairemaker. Inmiddels mag hij zich de chroniqueur van de zelfkant noemen. Hij volgt zijn hoofdpersonen dicht op de huid. Zijn roemruchte documentaire-serie Meiden van de Keileweg stamt al weer uit 1999. De beelden waarin een straatprostituee een klant in de auto afwerkt, gefilmd door Dames vanaf de achterbank, staan veel mensen echter nog op het netvlies gebrand. Een fragment op YouTube uit zijn film Nooddorp – Tiny & Lau met kerst is al 2,7 miljoen keer bekeken.

Het werk van Dames kenmerkt zich door een voorliefde voor extreme personages. Mensen waar anderen hun neus voor ophalen of simpelweg te bang voor zijn. Hij volgt ze langdurig, duikt diep in hun levens en ontwikkelt vaak een band die verder gaat dan die van de afstandelijke, observerende maker. In een tijd van snelle media en bezuinigingen op de omroepen laat Dames zien waarom documentaires juist nu van groot belang zijn: ze stijgen boven het nieuws en de sensatie uit en bieden inzicht in langdurige ontwikkelingen. Weg van de waan van de dag, met oog voor het menselijke.

Teledoc
Foute vrienden is de derde film in de reeks Teledocs. Een Teledoc is een lange documentaire met een eigentijds Nederlands onderwerp, dat op een prikkelende, toegankelijke en cinematografische manier wordt verteld en bestemd is voor een breed publiek. Niet weggestopt in de uithoeken van de avond, maar op prime time op de Nederlandse televisie. Deze bundeling van financiering door de publieke omroep, CoBO en het Filmfonds moet toptalent op het gebied van documentaire stimuleren.

Te zien: zondag 5 september, 20.20 uur, Nederland.