Een jaar of vijftien geleden had misschien dan geen mens het er nog over, maar ADHD en alle varianten hierop mag je echt niet meer als een ‘modeziekte’ afdoen. Het is een uitgebreid onderzochte, complexe aandoening die niet enkel wordt gekenmerkt door een overmatige hoeveelheid energie. ADHD gaat gepaard met concentratiestoornissen, een overmatige beweeglijkheid maar bovenal met een omgeving die er doorgaans weinig begrip voor kan opbrengen. De woorden ADHD, concentratiestoornis of aandachtstekort worden niet in de mond genomen in de Nederlandse jeugdfilm Brammetje Baas, het bioscoopdebuut van Anna van der Heide. Niet omdat de termen angstvallig vermeden moeten worden, maar omdat de belevingswereld van de zevenjarige hoofdpersoon centraal staat en niet het etiketje dat er op hem te plakken is.

Kinderen en volwassenen
Dat er wordt gedacht vanuit het kind en niet vanuit de volwassenen die zijn wereld domineren en dicteren, lijkt tegenwoordig haast een terechte vereiste voor een geslaagde jeugdfilm. Het zijn dan ook de volwassenen in Brammetjes directe omgeving die het drukke jochie niet willen begrijpen. Het is een leergierig jongetje uit een harmonieus gezin dat de overvloed aan informatie om hem heen gretig opslurpt. Brammetje heeft een plakboek vol met handige uitvindingen die de mensheid heeft voortgebracht. Zelf wil hij ook het liefst uitvinder worden en zijn eerst project wordt een raketbus. Daarnaast verzamelt Brammetje mooie woorden die hij om zich heen hoort. Groep drie wordt hét jaar voor Brammetje, want hij gaat nog meer leren. Het loopt echter uit op een teleurstelling. De strenge Meester Vis vindt Brammetje maar een lastpak die moeilijk stil kan zitten en continu de klas op zijn kop zet.

Brammetje Baas werd neergepend door schrijfster en scenariste Tamara Bos, die voor haar script van Het Paard van Sinterklaas nog een Gouden Kalf in de wacht sleepte en haar sporen ruimschoots heeft verdiend in de Nederlandse jeugdfilm en -literatuur. Haar nieuwste project maakt deel uit van Cinema Junior, dat zich als doel heeft gesteld de authentieke jeugdfilm te stimuleren. Geïnspireerd door haar eigen gezin heeft Bos de wereld proberen te bezien door de ogen van de derdegroeper, een creatief jongetje dat maar moeilijk aansluiting met zijn omgeving weet te vinden. Zijn omstanders zien enkel zijn gedrag en keuren dit veelal af, zonder zich in hem te verplaatsen. Brammetjes ouders proberen hun zoontje zoveel mogelijk te steunen en kunnen voor een groot deel meegaan in zijn wilde buien. Maar soms is ook voor hen de maat vol en moet er een ernstig woordje met zowel hun zoon als de school worden gesproken.

Creatief
Van der Heide heeft haar optimistische jeugddrama in een creatieve vorm gegoten. Een voice-over uitgesproken door een onervaren acteurtje is een riskante onderneming, maar de debuterende Coen van Overdam brengt het er in zijn titelrol en achter de microfoon glansrijk vanaf. Door het gebruik van de vertelstem is er voor Overdam wat minder tijd ingeruimd voor dialogen, maar Bos en Van der Heide hebben er een goede balans in weten te brengen. Juist om de doelgroep aan te spreken heeft Van der Heide gekozen voor een eigenzinnige aanpak, waarbij naast het vlotte maar geenszins gehaast tempo vooral de simpele maar doeltreffende animaties en beeldtrucjes van Balder Westein een lust voor het oog zijn. Westein weet inzichtelijk te maken wat er allemaal door het drukke koppie van Brammetje aan gedachten, associaties en impressies raast.

Het is een knoepert van een cliché, maar de ouders van Brammetje en zijn biograaf Anna van der Heide hebben gedacht in mogelijkheden en niet in onmogelijkheden. Door de innemende aanpak wil je de filmmaakster en scenarist deze open deur zonder moeite vergeven. Dat geldt eveneens voor de episodische verhaalaanpak en de boodschap dat je best anders dan de rest mag zijn omdat dit je juist uniek maakt. Dat bewijst ook wel Jochem Myjer, die het lied dat over de aftiteling schalt schreef en vertolkte. Mjyer heeft immers van druk doen zijn handelsmerk gemaakt. Brammetje Baas kan zich moeiteloos meten met recente uitstekende vaderlandse jeugdfilms als Achtste-groepers Huilen Niet, Mijn Avonturen Door V. Swchwrm en Kauwboy.

Waardering: ****

Brammetje Baas (2012)
Regie: Anna van der Heide
Scenario: Tamara Bos
Producent: Burny Bos en Ruud van der Heyde
Camera: Jan Moeskops
Montage: Michiel Reichwein
Muziek: Fons Merkies
Met: Coen van Overdam, Katja Herbers, Tjebbo Gerritsma, René Groothof, Egbert-Jan Weeber, e.v.a
Taal: Nederlands
Speelduur: 86 minuten / Kleur
Te zien vanaf: 27 juni 2012