Liefdevol portret van het jongensuniversum 

We kennen ze allemaal wel: lastige jongens. Ze gedragen zich druk, kunnen niet omgaan met gezag en willen continu grenzen verleggen, terwijl hun taalontwikkeling achterblijft. Dat leidt dikwijls tot grote problemen op school en in het ergste geval schoolverlating. Voor documentairemaakster Katinka de Maar was de moeizame schoolcarrière van haar eigen zoon Melle aanleiding om het onderwijs in Nederland kritisch onder de loep te nemen. Want is het gedrag van de jongens nou problematisch of is het ‘gewoon jongensgedrag’?

De Maar verbergt haar standpunt niet. Haar hart gaat uit naar de ‘drukke’ jongens, dus schotelt ze ons in De echte jongens film het jongensperspectief voor. Dat doet ze overtuigend. Privévideobeelden van zoon Melle wisselt ze af met interviews met andere ‘drukke’ (of beter gezegd: speelse) jongens en rake observaties in de klas. Terwijl de juf ongehoorzame kinderen corrigeert, zoomt De Maar liefdevol in op de jongen en zijn universum, waar om elke hoek een nieuw avontuur wacht. Zo kan een potlood met een beetje fantasie zomaar een stoere sigaret of dodelijk pistool zijn. De vele regeltjes en structuren die de school deze jongens voorschrijft, lijken dan opeens wel erg star. Als een school zo’n jongen dan ook nog eens verplicht om een pilletje te slikken zodat ’ie rustig blijft, is de link met een Orwelliaans toekomstbeeld zo gelegd.

Moeten we dan maar concluderen dat het onderwijs de boosdoener van alles is? Zo simpel ligt het natuurlijk niet. De dagelijkse praktijk van het onderwijs is evengoed gebonden aan regelgeving van bovenaf. Alles moet steeds efficiënter. Aan die invloed vanuit het bedrijfsleven gaat De Maar niet geheel voorbij; ook zij werkte een tijdje als leerkracht. Maar er worden geen antwoorden of oplossingen geboden. De echte jongens film is vooral een eerlijk, uit het leven gegrepen portret dat de jongens een stem geeft. Daarmee is de documentaire een relevante toevoeging aan het debat over prestatiegericht onderwijs en de mogelijke feminisering daarvan.

Waardering: ****

De echte jongens film (2013)
Regie: Katinka de Maar
Producent: Monique Busman, Michiel van Erp
Camera: Pim Hawinkels
Geluid: Frenk van der Sterre, Rob Dul
Montage: Hinne Brouwer
Taal: Nederlands
Speelduur: 55 minuten / Kleur