web analytics

Recensie: Inventaris van het Moederland

Reacties zijn gesloten

Inventarisvanhetmoederland

Een expositie met het werk van de Russiche fotograaf Sergei Produkin-Gorskii is momenteel in het Amsterdamse fotomuseum FOAM een bezoekje meer dan waard. Ruim honderd jaar later is het werk dat Produkin-Gorskii schoot in het Rusland in de nadagen van het tsarentijdperk nog steeds van verbluffende schoonheid. Tussen 1909 en 1915 kreeg de fotograaf opdracht van de laatste tsaar om zijn immense land, waarvan hij grote delen nog nooit had gezien, vast te leggen. Niet alleen zijn kleurenfoto’s uit het begin van de twintigste eeuw een noviteit en uiterst schaars; de scherpte en de details van de foto’s is ongekend. Eigenlijk is alleen aan de kledij van de geportretteerden te zien dat ze een eeuw geleden leefden. Produkin-Gorskii’s oeuvre, dat inmiddels geheel is gedigitaliseerd, geeft een unieke kijk op een land en zijn bevolking dat op de drempel van een politieke en maatschappelijk revolutie stond.

Contrasten en parallellen
Wat is er gebeurd met de bevolking, de kerken en publieke gebouwen uit die tijd? Hoe verhoudt het moderne Rusland na het Sovjet-tijdperk zich tot het land dat nog een hele revolutie en communistische heerschappij voor de boeg had? Deze vragen werden gesteld en gepoogd te voorzien van een antwoord door Ben van Lieshout. De Nederlandse scenarist, producent en documentairemaker reisde in het kielzog van de in 1944 overleden Produkin-Gorskii af naar dezelfde plekken. De inventarisatie van het nieuwe Rusland levert niet alleen verrassende contrasten op maar ook opvallende parallellen. De reis van Van Lieshout is sereen en meditatief, waarbij de imposante foto’s van Produkin-Gorskii voor zichzelf spreken. De tijd lijkt er te hebben stilgestaan al zijn kloosters en kastelen verworden tot toeristische attracties en staan sommige kerken en publieke gebouwen op instorten.

Context
Van Lieshouts aanpak is vrij van commentaar of interviews. De kijker mag zelf invulling geven aan de beelden. Het vertrouwen dat de filmmaker heeft gesteld in het opzienbarende werk van de revolutionaire Russische fotograaf is rotsvast, en terecht. Het medium film voegt echter weinig nieuws toe, ook omdat het niet van kanttekeningen voorzien wordt. Van Lieshouts Inventaris van het Moederland ontbeert dan ook duidelijk een politiek-historische context. Je moet er zelf de geschiedenisboekjes op naslaan of vertrouwen op je algemene kennis om het werk van Produkin-Gorskii in perspectief te kunnen plaatsen. Enige duiding was dus geen overbodige luxe geweest. Er gaat een ongekende schoonheid en intensiteit uit van de oude foto’s, maar door Van Lieshouts ontdekkingstocht worden er verwachtingen opgeroepen die door zijn zwijgzaamheid niet worden ingelost. Wel is deze documentaire een geslaagde eerste kennismaking met het adembenemende werk van Sergei Produkin-Gorskii.

Waardering: ** 1/2

Inventaris van het Moederland (2012)
Regie: Ben van Lieshout
Producent: Tatyana Yassievich
Camera: Stef Tijdink
Montage: Jan Ketelaars
Muziek: Harry de Wit
Taal: Engels, Russisch
Speelduur: 75 minuten / Kleur
Te zien vanaf: 7 februari 2013