2012 is alweer bijna ten einde, tijd om terug te blikken. Redactielid Koen van Leeuwen komt met zijn top drie Nederlandse documentaires.

3. De Zwijgende Bokser
De Zwijgende Bokser gaat over Juliano Westhiner die op zijn vijftiende wordt getipt als hèt grote bokstalent van Nederland. De Roma-jongen uit het Brabantse Veldhoven zou de eerste Nederlandse bokser op de olympische spelen kunnen worden sinds Arnold Vanderlyde in 1992. Dré Didderiëns volgde de verlegen, amper pratende tiener maar liefst 4 jaar. De bijzondere band met zijn fanatieke, onafscheidelijke coach Eric van den Heuvel en het leven met de Roma familie op het woonwagencentrum, zorgen voor een bijzondere situatie waarin de jongen sportief en privé belangrijke keuzes moet maken in een omgeving vol verleidingen. Ondanks dat Juliano bijna niet praat ontvouwt zich een even spannend als prachtig portret van een stille jongen op weg naar een leven als topsporter en volwassenheid.

2. Gesneuveld
Robert Oey laat in Gesneuveld zien hoe nabestaanden van omgekomen militairen in Afghanistan hun leven weer proberen op te pakken na het verlies van een te jong gestorven dierbare. De serie portretten is beklemmend en toont vele kanten van de tragische gebeurtenissen. Naast familie, vrienden en legerkameraden zien we tevens hoe berichtgevers, die het vreselijke nieuws persoonlijk aan de familie moeten vertellen, met hun taak omgaan. Elk verlies toont een ander aangrijpend verhaal van mensen die soms tevergeefs weer proberen de draad op te pakken, waarbij hun emoties en wanhoop voelbaar zijn. Van Oey heeft een integer document gemaakt dat er bij de kijker inhakt.

1. De Regels van Matthijs
Het komt zelden voor dat een documentaire zo’n bijzondere inkijk geeft in de leefwereld van een persoon op juist het beslissende moment van diens leven. In De Regels van Matthijs filmt Marc Schmidt het leven van zijn autistische jeugdvriend Matthijs. Op een wonderlijke manier toont Schmidt het chaotische dagelijks bestaan van de intelligente Matthijs, die in gesprekken zijn vreemde gedachtekronkels, eigen regels en angsten haarfijn weet te verwoorden. Door het onvermogen zijn gedachten en handelen aan te passen aan wat van hem verlangt wordt, is een tragische afloop onvermijdelijk. Het is een even humoristisch als triest portret van een jongen die ondanks verwoede pogingen zijn omgeving maar nauwelijks kan begrijpen. De keuze om veel te filmen in close-ups waar Matthijs recht in de camera kijkt, zorgt voor een intiem en kwetsbaar portret. Het wederzijdse vertrouwen tussen maker en hoofdpersoon maakt dat de kijker dichter bij Matthijs kan komen dan elke andere maker zou zijn gelukt. Een documentaire van buitengewone kwaliteit. Matthijs is inmiddels overleden.