Bijna twintig jaar geleden maakte Harry Kümel zijn (voorlopig) laatste film. In 1976 maakte hij De Komst van Joachim Stiller, naar het gelijknamige boek van Hubert Lampo. Een magisch-realistische vertelling van hoog niveau. Festival TV blikte terug op deze vrijwel vergeten film.
Terug naar … De Komst van Joachim Stiller
De Komst van Joachim Stiller
De film verhaalt hoe Freek Groeneveld en Simone Marijnissen in de mysterieuze greep komen van Joachim Stiller, een vreemde man die steeds in een andere gedaante op verschillende manieren hun leven beïnvloedt. Oorspronkelijk een driedelige televisieserie van 150 minuten, later door de AVRO verknipt tot een versie van 105 minuten en weer even later werd er een bioscoopversie van 110 minuten gesneden. Kümel zelf prefereert de drie delen als één geheel te bekijken. De film is op dvd verkrijgbaar via het Koninklijk Belgisch Filmarchief, met audiocommentaar van de regisseur.
Regie: Harry Kümel
Scenario: Jean Ferry, Harry Kümel en Jan Blokker
Cast: Hugo Metsers als Freek Groenevelt, Cox Habbema als Simone Marijnissen, Willeke van Ammelrooy alsLily, e.a.
Harry Kümel over De Komst van Joachim Stiller
“De B.R.T. had het plan opgevat enkele romans van eigen bodem voor het televisiescherm te gaan bewerken. Lampo (schrijver van het boek, red.) had pas Malpertuis gezien en had er sterk op aangedrongen dat ik de regie zou doen, hoewel dat door sommigen op onze nationale omroep weinig enthousiast werd onthaald. Ik heb het boek doorgenomen en vond het een vrij spannend verhaal, zij het dat het vooral naar het einde toe slecht geconstrueerd was.”
“De Komst van Joachim Stiller was zeker niet het meest geslaagde scenario dat ik ooit verfilmde. Daar zijn diverse redenen voor. Jean Ferry, die toen al zeer moe was, is pas op het laatste moment beginnen te werken en slaagde er maar niet in de draad te vinden omdat in het boek alles wel beschouwd met haken en ogen aan mekaar hangt. Stiller is zeker geen verwezenlijking die ik in mijn graf zou willen meenemen, ofschoon het zeker een beter werkstuk is dan de doordeweekste TV-film.”
“Men schijnt van mij altijd heel sjieke verfilmingen te verwachten en als ik soms in dat soort Belgische pseudo-esthetiek vervallen ben, is dat een gebrek en geen kwaliteit. In de grond hou ik veel meer van triviale dingen. Stiller is Agatha Christie-achtig en dat vond ik op zichzelf beschouwd heel plezierig, maar helaas niet ordinair genoeg. Het ziet er, met andere woorden, nog allemaal te schoon en te netjes uit. Dat is enerzijds aan de acteurs te wijten, en anderzijds aan het feit dat ik nooit het volstrekte realisme kon bekomen dat ik had willen nastreven.” (Harry Kümel, Gilbert Verschooten en Jan van Genechten, 1985)
De pers over de film
“Binnen het oeuvre van deze cineast is De Komst van Joachim Stiller een a-typisch werk. De vrolijke ongedwongenheid, de nonchalance, de wat haastige vaart vind je niet terug in zijn andere films. (…) Wat dit verhaal met zijn zwaarwichtige toon precies te betekenen heeft, is niet meteen duidelijk, maar dat geeft niet. Door zijn plezierige ongeremdheid, is het in eerste instantie een zwierige much ado about nothing, die vandaag weinig aan kijkplezier heeft ingeboet en die ook toegankelijk blijft voor een breed publiek.” (Erik Martens, Koninklijk Belgisch Filmarchief)
“Kümel is er in geslaagd van dit gegeven een prettig kijkbare, zelfs fascinerende filmserie te maken, die je blijft boeien omdat hij de ingrediënten die een filmverhaal aantrekkelijk maken, handig heeft gedoseerd: de thrillersfeer wordt afgewisseld met ironie en humor, er is ook een brok sociale, goed herkenbare werkelijkheid en het verhaal groeit naar een climax van magische spanning die hij heel kundig met louter filmische middelen weet op te roepen.” (Het Belang van Limburg, 27-10-1976)
Harry Kümel
Vlaams cineast, geboren in Berchem op 27 januari 1940. Al op 12-jarige leeftijd maakt hij zijn eerste 8mm-filmpjes en in 1958 is hij mede-oprichter van Filmgroep ’58. Zijn langspeelfilms: Monsieur Hawarden (1968), Daughters of Darkness (1970), Malpertuis (1973), De Komst van Joachim Stiller (1976), Het verloren Paradijs (1978), The Secrets of Love en Eline Vere (1991).
Festival TV is onderdeel van de werkzaamheden van het Nederlands Film Festival. Gedurende het gehele jaar brengt Festival TV de filmliefhebber de nieuwste trailers, interviews, setverslagen en andere audiovisuele reportages. In samenwerking met het Nederlands Film Festival biedt NeerlandsFilmdoek haar lezers deze reportages aan en verschaft ze, ter verdieping, relevante achtergrondinformatie.